'پیشرفت و عقبگرد در ساعات آخر'؛ چند اختلاف همچنان باقی است

با فروکش کردن تردد و ملاقات ها در آخرین ساعات دوشنبه در سالن های هتل محل برگزاری مذاکرات اتمی ایران و پنج به علاوه یک در شهر لوزان سوئیس، آخرین گزارش ها حاکی است که دو طرف همچنان برای حل بعضی اختلافات 'قابل توجه' در تقلا هستند. سوال این است که آیا طرف های درگیر در مذاکراتی که حدود یک سال و نیم قبل در پاییز ۲۰۱۳ به امضا توافق مقدماتی ژنو منجر شد، خواهند توانست به یک تفاهم نامه برسند تا بعد جزئیات آن تا پایان ژوئن تدوین شود. جان کری وزیر خارجه آمریکا که در پنج روز گذشته مشغول مذاکرات فشرده با محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران بوده دوشنبه عصر گفت: "ما تا آخر شب و آشکارا تا فردا مشغول کار خواهیم بود... امروز فضا کمی روشن تر است، اما هنوز برخی مسائل دشوار باقی است. همه اهمیت فردا را می دانند." ضرب الاجلی که دو طرف برای رسیدن به یک چارچوب توافق برای خود تعیین کرده اند سه شنبه شب به سر می آید اما توافق مقدماتی ژنو که دو بار تمدید شده تا ۳۰ ژوئن به قوت خود باقی خواهد بود، بنابراین امکان ادامه مذاکرات برای دو طرف وجود دارد. اما نشانه هایی از بروز یاس در میان برخی مقام های درگیر وجود دارد. یک دیپلمات غربی حاضر در گفتگوها به خبرگزاری رویترز گفت: "اگر الان یک نوع چارچوب توافق نداشته باشیم، مشکل بتوانیم توجیه کنیم که چرا قادر خواهیم بود تا ۳۰ ژوئن به آن دست یابیم." فرانک والتر اشتانمایر وزیر خارجه آلمان هم گفت که انتظارات ایران از مذاکرات "خیلی بلندپروازانه" است و بعضی درخواست های ایران هنوز برای کشورش قابل قبول نیست. او به خصوص گفت که موضوع برنامه تحقیق و توسعه که ایران می خواهد اجازه ادامه آن را پیدا کند مشکل ساز است. او گفت: "ما اجازه معامله ای بد را نمی دهیم. ما فقط سندی را امضا خواهیم کرد که مانع دسترسی ایران به سلاح اتمی شود. این مساله تاکنون روشن نشده است." ژرارد آراد سفیر فرانسه در آمریکا هم گفت که "همچنان مسائل خیلی قابل توجهی وجود دارد که باید حل شود." عباس عراقچی سرپرست تیم مذاکرات ایران به تلویزیون این کشور گفت که بعید است گفتگوها "تا فردا یا روز بعد از آن به نتیجه برسد." ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت ایران مجبور نیست ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را به کشور دیگری منتقل کند > او گفت: "ما هنوز در وضعیتی نیستیم که بتوانیم بگوییم به حل مسائل (باقی مانده) نزدیک هستیم، اما امیدواریم و به تلاش خود ادامه می دهیم." ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت اگر ضرب الاجل سه شنبه بی نتیجه از راه برسد، دولت اوباما گزینه هایش را "به طور جدی" بررسی خواهد کرد. جان کری ماه پیش گفته بود که اگر تهران با "شرایط لازم برای جلوگیری از دستیابی این کشور به سلاح اتمی موافقت نکند" آمریکا حاضر است مذاکرات را ترک کند. آقای عراقچی یک روز پیشتر گفته بود که ایران قصد ندارد اورانیوم غنی شده اش را به هیچ کشوری منتقل کند؛ اظهاراتی که تصور شد ممکن است مانع تازه ای در راه مذاکرات ایجاد کند. اما ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت ایران مجبور نیست ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را به کشور دیگری منتقل کند: "الزامی ندارد که ایران در چارچوب یک توافق هسته‌ای با قدرت‌های بزرگ مجبور شود ذخیره اورانیوم با خلوص بالای خود را به کشوری دیگر منتقل کند." "برای ایجاد یک سال فاصله زمانی برای تولید بمب از ذخیره اورانیوم، نیاز نیست که این ذخیره به خارج از کشور منتقل شود. برای این کار می‌توان ترتیبات دیگری داد تا به جایی که می‌خواهیم، برسیم." نیویورک تایمز نوشت یکی از ترتیباتی که مقام های آمریکایی به آن می اندیشند تبدیل ذخایر داخل ایران به نوعی است که بعدا استفاده از آن برای ساخت بمب اتمی بسیار دشوار باشد اما این ذخایر در ایران می ماند. 'پیشرفت و عقبگرد در ساعات آخر' علیرغم تکاپوی فراوان و ابراز خوشبینی در هفته های اخیر، برخی مقام ها گفته اند هنوز امکان دارد که گفتگوها برای رسیدن به چارچوبی که تا ماه ژوئن به یک توافق جامع بدل شود از هم بپاشد. دیپلمات غربی که با رویترز مصاحبه کرده اما نخواسته نامش فاش شود گفت که سه مانع عمده در مسیر مذاکرات وجود دارد. این دیپلمات گفت که سخت ترین مسائل به غنی سازی اورانیوم و تحقیقات و توسعه سانتریفوژها پس از یک دوره ده ساله و رفع تحریم ها یا چگونگی احیای مجدد آنها در صورت عدم پایبندی ایران به یک معاهده مربوط می شود. این مقام گفت: "به نظر می رسد که بر سر ده سال اول توافق داریم، اما مساله مربوط به این سوال که ایرانی ها پس از آن چه می خواهند بکنند پیچیده است. نمی توانم بگویم که نتیجه نهایی چه خواهد بود." فرانک والتر اشتاینمایر گفت که "در آخرین ساعات پیشرفت ها و عقبگردهایی وجود داشته است." یک دیپلمات به خبرگزاری چینی شینهوا در مورد حال و هوای مذاکرات گفت که فضا در روز دوشنبه از "خوشبینی" به "تیرگی" گراییده است. سایت رهبر ایران هم روز دوشنبه، مصاحبه‌ای را با علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر منتشر کرد که در آن به گروه مذاکره‌کننده هشدار داده شد مراقب "خدعه‌گری و شگردهای دشمن" باشند. آقای ولایتی گفته منظورش از خدعه تغییر موضع است و توضیح داده است: "توافق باید متوازن باشد. یعنی این‌طور نباشد که ما فعالیت‌هایمان را متوقف کنیم و برداشتن تحریم‌ها موکول شود به چند سال نظارت و ارزیابی آن‌ها. در واقع همان‌طور که ما در این طرف به تعهداتمان عمل می‌کنیم، آن‌ها هم باید به‌صورت هم‌ز‌مان به تعهداتشان عمل کنند. به قول نظامی‌ها، در روز 'ر' و ساعت 'س' باید دو طرف به تعهداتشان عمل کنند. درست مثل اینکه ما و عراق در ساعت مشخصی از روز ۲۹ مرداد ۶۷، آتش‌بس را اجرا کردیم." حسین شریعتمداری، مدیر مسئول و نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در روزنامه کیهان هم گفت: "اگر چه هنوز گزارش رسمی و قابل استنادی از روند مذاکرات هسته‌ای لوزان منتشر نشده است ولی برخی اخبار غیررسمی و البته قابل اعتنا از نزدیکی ایران و ۱+۵ به یک توافق حکایت می‌کنند. اخبار یاد شده اگر صحت داشته باشد می‌توان گفت این توافق با آنچه مورد نظر جمهوری اسلامی ایران بوده و هست فاصله داشته و در آن خطوط قرمز ترسیم شده به گونه‌ای که مورد انتظار بود، رعایت نشده است." از سوی دیگر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل که به شدت مخالف توافق با ایران است با اشاره به آنچه حمایت ایران از شورشیان شیعه حوثی یمن خواند گفت که توافق با ایران حاوی این پیام است که "تعرض های ایران پاداش دارد."



via RSS